Aanbesteden
- 21 jul. 2011
- 22 nov. 2022
- 7540 keer bekeken
Aanbesteden is het uitgeven van een opdracht voor ontwikkeling. Hiermee wordt door de opdrachtgever (meestal gemeente of provincie) de opdracht geformuleerd en kunnen potentiële opdrachtnemers zich kandidaat stellen om het project te gaan ontwikkelen. Zij schrijven hiervoor een offerte waarna de opdrachtgever bij het sluiten van de inschrijvingsperiode op basis van prijs, kwaliteit en uitvoerende(n) besluit welke partij de opdracht mag gaan ontwikkelen. Doel van aanbesteding is het uitsluiten van corruptie en het creëren van eerlijke concurrentie.
Hierbij wordt op hoofdlijnen onderscheid gemaakt naar:
onderhandse aanbesteding(ofgunning) waarbij door de opdrachtgever direct één (enkelvoudig) of meerdere (meervoudig) opdrachtnemers wordt/worden gekozen.
niet-openbare aanbestedingwelke openbaar wordt aangekondigd, iedereen kan inschrijven, maar voor de vervolgprocedure eerst een selectie wordt gemaakt.
openbare aanbestedingwelke eveneens algemeen bekend gemaakt wordt en iedereen op kan inschrijven en de gunning bepaald wordt op basis van de offertes.
Aanbestedingsrecht
In geval van gebiedsontwikkeling die door de overheid geïnitieerd wordt kan het verplicht zijn over te gaan tot Europese aanbesteding. Hierdoor wordt het mogelijk voor marktpartijen uit de gehele EEG om zich in te schrijven voor een aanbestedingsopdracht. Om te bepalen of het voor een overheidsopdracht verplicht is Europees aan te besteden zijn de volgende drempelbedragen opgesteld, geldend van 1 januari 2010 tot 31 december 2011:
Arresten
Rondom de regels ten aanzien van Europese aanbesteding bestond recent nog veel onduidelijkheid. Enkele arresten hebben in dit opzicht meer duidelijkheid gegeven doordat zij door het Europese Hof van Justitie behandeld zijn. Hier volgen enkele korte samenvattingen van de arresten die recent behandeld zijn t.a.v. Europese aanbestedingen.
Scala Arrest
Het Scala arrest betrof de ontwikkeling van een theater in Milaan dat onderdeel was van een grootschalige gebiedsontwikkeling met publieke functie. De opdracht voor de bouw hiervoor was niet aanbesteed omdat de grond van het theater 100% in eigendom was van een marktpartij waardoor de gemeente zich beriep op het feit dat op basis van de grondposities het recht tot zelfrealisatie gold. Het Hof besloot echter anders doordat het beheer van het theater bij de overheid lag en het een publiek werk betrof. De opdracht viel daarom binnen de Richtlijn Werken en had daarom Europees moeten worden aanbesteed. Er kan als conclusie getrokken worden dat een verdeling van grondposities welke de vrije partnerkeuze belemmert, geen reden is om af te zien van de aanbestedingsverplichting inzake grootschalige publieke werken.
Arrest Auroux/Roanne
Het arrest Auroux/Roanne betreft een casus voor de ontwikkeling van een recreatiepark in de gemeente Roanne. De gemeente gaat hiervoor een samenwerking aan met de gemengde vennootschap SEDL (een publiek-private onderneming) welke de opdract krijgt tot aankoop en het bijeen brenging van financiële middelen en daarnaast verantwoordelijk is voor het laten uitvoeren van onderzoeken, de organisatie van de selectieprocedure voor ontwerpbureaus en de uitvoering van de werken. Ook de coördinatie wordt in handen gegeven van SEDL. In deze overeenkomst wordt de gemeente Roanne eigenaar van de openbare ruimten en ligt al het risico op financiering en verkoop van gronden eveneens bij de gemeente Roanne. In het geval het niet lukt de commerciële gronden en functies te verkopen wordt de eigendomspositie overgedragen naar de gemeente.
Enkele inwoners van Roanne, waaronder J. Auroux, zijn het hier niet mee eens en spannen een rechtszaak aan om het besluit van de gemeenteraad nietig te laten verklaren. De zaak wordt eveneens voorgeleid aan het Europese Hof van Justitie waar op 18 januari 2007 de volgende uitspraken worden gedaan:
Een dergelijke constructie geldt alsnog als overheidsopdracht en dient op dergelijke manier te worden behandeld.
Ondanks dat het project uit meerdere onderdelen bestaat (infrastructuur, openbare gebieden en private (commerciële) eigendommen als een bioscoop, hotel en bedrijfsruimten) dient het project als geheel te worden gezien en dienen onderdelen bij elkaar te worden opgeteld om de drempelwaarde te bepalen.
Ondanks dat volgens het Frans recht het niet mogelijk is om in een dergelijke situatie een overeenkomst te sluiten met willekeurige marktpartijen, geeft dit geen uitsluiting tot de verplichting het werk Europees aan te besteden wanneer het project valt binnen de richtlijnen tot Europese aanbesteding op basis van kenmerken en drempelwaarde.
Arrest Müller
Het arrest Müller is een Duitse zaak waarbij de gronduitgifte voor grootschalige gebiedsontwikkeling door de gemeente was toegezegd aan een marktpartij die de grond wil ontwikkelen volgens het door de gemeente vastgestelde bestemmingsplan. De opdracht was niet openbaar aanbesteed. In deze zaak had de overheid regels opgesteld ten aanzien van de uitvoering van de werken, maar was de marktpartij zelf risicodragend.
Helmut Müller GmbH had voor deze opdracht een aanbieding gedaan maar werd door de gemeente gepasseerd en heeft daarom een rechtszaak aangespannen. Voor deze zaak is het van belang of de overheid rechtstreeks economisch belang heeft bij het werk, of er sprake is van een bouwplicht die is opgelegd bij de uitvoerder en of er eisen worden gelegd"die verder gaan dan de mogelijkheden van het publiekrechtelijke kader."
De rechter oordeelt echter dat er geen sprake van is van rechtstreeks economisch belang aangezien de overheid enkel betrokken is bij"de uitoefening van regulerende publiekrechtelijke bevoegdheden inzake stedenbouw". Er is eveneens geen sprake van dergelijke opgelegde bouwplichten of eisen die invloed uitoefenen op het definitief ontwerp, dus ook aan de tweede en derde eis wordt niet voldaan.
Müller verloor dus de zaak en heeft praktische vorm gegeven aan de definitie van een overheidsopdracht. Ondanks dat de gronduitgifte georganiseerd was door de overheid, speelde ook mee dat de marktpartij op eigen rekening en risico het gebied ontwikkeld. In casu een overheidsopdracht dient dus aan drie voorwaarden te worden voldaan: "er dient voor de overheid sprake te zijn van een rechtstreeks economisch belang, er wordt een bouwplicht opgelegd en er worden eisen opgelegd die verder gaan dan de mogelijkhedeen van het publiekrechtelijke kader."
Quotes uit: De Reiswijzer Gebiedsontwikkeling 2011 (2011)
Voor meer info t.a.v. Europese aanbesteding: http://www.europeseaanbestedingen.eu
